به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،دیابت، که به عنوان یکی از بیماری‌های مزمن و غیرواگیر شناخته می‌شود، به طور روزافزون در ایران در حال گسترش است. براساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، در پنج سال اخیر، شیوع دیابت در کشور با رشد ۳۰ درصدی روبه‌رو بوده و شمار مبتلایان به این بیماری به بیش از ۲۰ میلیون نفر افزایش یافته است. این رقم نگران‌کننده زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم دیابت با عنوان «قاتل خاموش» شناخته می‌شود، زیرا معمولاً در مراحل اولیه هیچ علامت خاصی ندارد و فرد ممکن است تا مدت‌ها از ابتلای خود بی‌خبر باشد.
شیوع دیابت در سطح جهانی نیز به همان اندازه نگران‌کننده است. طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر ۸.۸ درصد از بزرگسالان جهان به دیابت مبتلا هستند، که بخش عمده‌ای از آن‌ها دیابت نوع ۲ است. در این میان، کشورهایی مانند ایران با شیب صعودی شیوع این بیماری روبه‌رو هستند. طبق برخی از تخمین‌ها، بیش از ۱۴.۱۵ درصد جمعیت ایران به دیابت مبتلا هستند، که این وضعیت به دلایل مختلفی از جمله تغییر سبک زندگی، تغذیه نادرست، کم‌تحرکی و عوامل ژنتیکی به وجود آمده است.
دیابت به خودی خود یک بیماری ناتوان‌کننده است، اما عوارض جانبی آن می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت فرد و حتی ادامه حیات او باشد. این بیماری با ایجاد مشکلاتی چون بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌های مغزی، نارسایی کلیوی، کوری و حتی قطع اعضای بدن، نه تنها کیفیت زندگی بیمار را کاهش می‌دهد بلکه هزینه‌های سنگینی را نیز به خانواده‌ها و سیستم بهداشت و درمان تحمیل می‌کند. به‌طور خاص، بیماران دیابتی دو برابر افراد غیر دیابتی در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار دارند و دو برابر بیشتر از افراد عادی به دلیل این بیماری‌ها فوت می‌کنند.
دیابت نوع ۲، که شایع‌ترین نوع این بیماری است، معمولاً به دلیل عدم رعایت رژیم غذایی مناسب، کم‌تحرکی و اضافه وزن بروز می‌کند. علاوه بر این، بسیاری از مبتلایان به دیابت از عدم توجه به علائم این بیماری و عدم درمان آن رنج می‌برند که در بلندمدت می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی‌تر شود.
علیرغم اینکه دیابت یک بیماری قابل کنترل است، متاسفانه در کشور ما شاهد غفلت‌های جدی در زمینه آموزش و آگاهی بخشی به مردم در این خصوص هستیم. به گفته کارشناسان، بسیاری از مبتلایان به دیابت و پیش‌دیابت از وضعیت سلامت خود بی‌خبر هستند و همین موضوع منجر به تأخیر در تشخیص و درمان بیماری می‌شود. تاخیر در تشخیص و درمان دیابت نه تنها هزینه‌های زیادی را به بیماران تحمیل می‌کند، بلکه هزینه‌های مربوط به درمان عوارض بیماری را نیز به شدت افزایش می‌دهد.
دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، در این خصوص می‌گوید: “طبق مطالعات ۲۰۲۱ میلادی، از هر ۱۰ نفر در دنیا، یک نفر به دیابت مبتلا است و این خود یک هشدار جدی برای حوزه سلامت است.” وی همچنین به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر ۱۳ میلیون نفر در ایران پیش‌دیابت دارند و این افراد در خطر ابتلا به دیابت هستند. وی تأکید کرد که پیشگیری از دیابت و افزایش آگاهی عمومی در زمینه تشخیص زودهنگام، از جمله عواملی است که می‌تواند در کنترل این بیماری تأثیرگذار باشد.
یکی از مهم‌ترین مشکلات در این زمینه، کمبود آموزش‌های صحیح به بیماران دیابتی و عموم مردم است. به گفته شکوفه نیک‌فر، مدیر گروه اقتصاد و مدیریت دارو در دانشگاه علوم پزشکی تهران، بسیاری از بیماران دیابتی از اهمیت کنترل قند خون خود و دیگر جنبه‌های مدیریت بیماری غافل هستند. وی بیان کرد: “بسیاری از افراد به مراقبت از عوارض دیابت، مانند کنترل وزن، مراقبت از زخم‌های دیابتی و جلوگیری از افت قند خون توجه نمی‌کنند، در حالی که این مسائل می‌تواند به‌طور جدی بر کیفیت زندگی آنان تأثیر بگذارد.”
نیک‌فر همچنین تصریح کرد که آموزش می‌تواند یکی از موثرترین راه‌ها برای کنترل دیابت و جلوگیری از عوارض آن باشد. آموزش درباره تغییر سبک زندگی، انتخاب رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم، کنترل استرس و همچنین اهمیت پیگیری مداوم وضعیت سلامت از جمله مواردی است که می‌تواند در کاهش شیوع و عوارض دیابت نقش مهمی ایفا کند.
در همین راستا، برنامه‌هایی مانند روز جهانی دیابت که هر ساله در ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) برگزار می‌شود، می‌تواند نقش موثری در افزایش آگاهی عمومی درباره این بیماری و روش‌های پیشگیری و درمان آن داشته باشد.
برای مقابله با بحران رو به رشد دیابت، انجام مداخلات به‌موقع و پیشگیری از ابتلا به این بیماری بسیار حائز اهمیت است. به گفته دکتر رئیسی، «پیشگیری از دیابت از طریق افزایش پوشش درمان بیماران دیابتی، تشکیل پرونده‌های الکترونیک، تحت پوشش قرار دادن داروهای مورد نیاز و توجه به تغییرات سبک زندگی می‌تواند منجر به کاهش مرگ‌ومیر و کاهش هزینه‌های ناشی از دیابت شود.»
وی افزود: «هدف ما کاهش ۲۵ درصدی مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر تا سال ۲۰۲۵ است. این هدف‌گذاری به‌ویژه برای دیابت که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر است، بسیار حیاتی به نظر می‌رسد.»
دیابت همچنان یکی از چالش‌های بزرگ بهداشتی در ایران و جهان است. برای مقابله با این بحران، علاوه بر پیگیری درمان به‌موقع، باید به‌طور جدی به آگاهی‌رسانی و آموزش عمومی در زمینه پیشگیری و مدیریت دیابت توجه شود. بدون شک آموزش و تغییر سبک زندگی می‌تواند در مهار این بیماری و کاهش عوارض آن نقش کلیدی ایفا کند.
