به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،تصور کنید فردی که از خانه بیرون می‌رود، در میانه پارک قدم می‌زند، ولی هیچ‌چیز به یادش نمی‌آید. او در جستجوی خانه یا محل کار خود است و هر لحظه در ذهنش خاطراتی تازه از گذشته‌های دور تداعی می‌شود. به مدرسه‌ای نگاه می‌کند و انتظار دارد دختر کوچک و نازنینش از آن بیرون بیاید، در حالی که او ۳۰ ساله شده است. بیماری آلزایمر، با دزدی خاموش حافظه، فرد را از دنیای امروز جدا کرده و او را به دنیای گذشته می‌برد.
آلزایمر تنها بیماری فراموشی نیست، بلکه به نوعی اختلال در عملکرد مغز است که حافظه کوتاه‌مدت، توانایی تفکر و انجام کارهای روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد. طبق آمار جهانی، هر سه ثانیه یک نفر در جهان به آلزایمر مبتلا می‌شود و در ایران این آمار به هر هفت ثانیه یک نفر می‌رسد. این افزایش نرخ ابتلا به آلزایمر، نیاز به تشخیص به موقع و اقدامات پیشگیرانه را بیش از پیش ضروری می‌سازد.
معصومه صالحی، رئیس انجمن آلزایمر ایران، درباره علل و علائم این بیماری گفت: “دمانس، که به معنای اختلال در حافظه و عملکرد شناختی است، به دو نوع قابل برگشت و غیرقابل برگشت تقسیم می‌شود. در نوع قابل برگشت، عواملی مانند افسردگی، کم‌کاری تیروئید، یا مصرف برخی داروها می‌توانند به اختلالات حافظه منجر شوند که در صورت تشخیص به موقع، قابل درمان است.”
صالحی افزود: “در نوع غیرقابل برگشت، بیماری‌هایی مانند آلزایمر موجب آسیب دائمی به مغز می‌شوند. یکی از مراحل هشداردهنده در این زمینه، مرحله پیش‌دمانس یا “ام‌سی‌آی” است. این مرحله ممکن است سال‌ها پیش از بروز علائم آشکار آغاز شود، اما در صورتی که به موقع شناسایی شود، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد و حتی سرعت بیماری را کاهش داد.”
تشخیص زودهنگام؛ راهی برای تأخیر پنج ساله در بیماری
یکی از یافته‌های مهم در تحقیقات اخیر، این است که تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر می‌تواند به اندازه پنج سال از پیشرفت بیماری بکاهد. صالحی گفت: “اگر بیماری در مرحله پیش‌دمانس شناسایی شود، با درمان مناسب می‌توان روند پیشرفت بیماری را کند کرده و مشکلات فرد را تا پنج سال به تأخیر انداخت.”
به گفته صالحی، مراحل بیماری آلزایمر به این صورت تقسیم‌بندی می‌شود:
-
مرحله اول: حافظه کوتاه‌مدت فرد مختل می‌شود. فرد ممکن است کارهای روزمره را فراموش کند، از جمله اینکه غذا خورده است یا داروهای خود را مصرف کرده است. این مرحله نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.
-
مرحله دوم: در این مرحله، اختلالات شدیدتر می‌شوند. فرد ممکن است جمله‌ها را مکرراً تکرار کند و حتی متوجه تکرار خود نشود. علاوه بر این، فرد به راحتی ممکن است گم شود و دچار فراموشی‌های بیشتر در مورد کارهای روزانه شود.
-
مرحله سوم: بیماری به شدت پیشرفت کرده و فرد به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد. در این مرحله، فرد ممکن است از دست دادن کنترل دستگاه گوارش یا ادراری را تجربه کند و در برخی موارد دچار زخم بستر شود. همچنین، خطرات جدی مانند خفگی هنگام غذا خوردن به دلیل اختلال در عضلات حلق وجود دارد.
مراقبت‌های ویژه و مشکلات مراقبان
صالحی همچنین اشاره کرد که در مراحل پیشرفته آلزایمر، مراقبت از بیمار به یک چالش جدی تبدیل می‌شود. مراقبینی که از بیماران آلزایمری مراقبت می‌کنند، خود ممکن است به مشکلات جسمی و روحی جدی دچار شوند. “بسیاری از مراقبان به دلیل فشارهای روانی و جسمی، دچار افسردگی می‌شوند و در برخی موارد، این فشارها باعث بحران‌های خانوادگی از جمله طلاق یا مشکلات اجتماعی می‌شود.”
وی افزود: “مراقبت از یک فرد مبتلا به آلزایمر به ویژه در مراحل دوم و سوم، نیاز به مراقبت ۳۶ ساعته دارد. این مراقبت‌ها می‌تواند به شدت به سلامت جسمی و روحی مراقب آسیب برساند.”
ده علامت هشدار برای تشخیص به موقع
رئیس انجمن آلزایمر ایران در پایان ۱۰ علامت هشداردهنده برای تشخیص به موقع بیماری آلزایمر را برشمرد:
- فراموشی‌های مکرر و از دست دادن کارهای روزمره.
- مشکل در یادآوری اطلاعات جدید و حفظ توجه.
- دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره و آشنا.
- گم شدن در مکان‌های آشنا و فراموشی مسیرها.
- تغییرات شدید در شخصیت و رفتار.
- مشکلات در صحبت کردن و انتخاب واژه‌ها.
- افت توانایی در حل مسائل ساده.
- کاهش توانایی مدیریت مسائل مالی.
- تغییرات در تصمیم‌گیری‌های روزمره.
- کاهش توانایی در مراقبت از خود.
اگر سه یا بیشتر از این علائم در فردی مشاهده شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرده و برای تشخیص قطعی و اقدامات درمانی سریع اقدام شود.
آلزایمر نه تنها یک بیماری فردی، بلکه یک بحران اجتماعی است. با توجه به روند افزایش مبتلایان به این بیماری در جهان و ایران، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار و خانواده‌اش را بهبود بخشد. به همین دلیل، آگاهی از علائم هشداردهنده و انجام معاینات پزشکی به طور مرتب برای افراد مسن و میانسال اهمیت ویژه‌ای دارد.
