به گزارش سلامت نیوز، دکتر کیانا صادقی متخصص زنان و زایمان در سایت خود نوشت: اسپرم یا منی، مایعی است که حاوی اسپرم ها و سایر اجزای بیولوژیکی است که برای حمله به تخمک و باروری زن، لازم است. دسته‌ای از این اجزا شامل آنزیم‌هایی است که برای شکستن غشاهای تخمک و یا ایجاد مسیر برای اسپرم‌ها، لازم هستند. هر یک از این اجزا از اهمیت بالایی برخوردارند و برای باروری نهایی، نباید از دست رفته باشند.
تعداد اسپرم هایی که برای باروری لازم است، به یک سوال پیچیده و بستگی به عوامل مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
تعداد اسپرم های لازم برای باروری
قبل از پاسخ به این سوال که چقدر اسپرم برای بارداری لازم است؟ باید گفت: بیشتر مردان فکر می‌کنند که یک اسپرم کافی برای باروری است، اما واقعیت این است که برای باروری، تعداد بسیار زیادی از اسپرم‌ها لازم است. به عنوان مثال، در هر انزال، بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون اسپرم وجود دارد. اما تنها یک اسپرم موفق به جذب تخمک و باروری زن خواهد شد.
در مطالعاتی که در این زمینه انجام شده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که برای باروری، حداقل ۲۰ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر منی لازم است. با این حال، برای رسیدن به این تعداد، باید تعداد کل اسپرم‌ها نیز متناسب باشد. به عنوان مثال، اگر تعداد کل اسپرم‌ها در مایع منی ۴۰۰ میلیون باشد، اما تعداد اسپرم‌هایی که از نظر شکل و حرکت، قابلیت حمله به تخمک را دارند، تنها ۵ درصد باشد، برای باروری کافی نیست.
عوامل مؤثر بر تعداد اسپرم هایی که برای باروری لازم است
برای شروع، باید به اسپرم‌های مرد اشاره کرد. اسپرم‌ها حاوی مواد غذایی برای حفظ و تأمین زندگی هستند.
اسپرم‌ها دارای سه بخش اصلی هستند:
- سر
- گردن
- دم
سر شامل کروموزوم‌ها و آنزیم‌های پیشرفته برای نفوذ به تخمک است، گردن محل قرارگیری میتوکندری‌ها و دم نیز برای حرکت اسپرم‌ها مهم است.
تعداد اسپرم‌هایی که برای باروری لازم است، بستگی به عوامل متعددی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
سن مرد
با پیر شدن مرد، تعداد اسپرم‌هایی که او تولید می‌کند کاهش می‌یابد. این کاهش تعداد اسپرم‌ها معمولاً در سنین ۴۰ سالگی شروع می‌شود و در سنین بالاتر به شدت افزایش می‌یابد. در واقع، مطالعات نشان می‌دهند که تعداد اسپرم‌هایی که مرد در سنین بالاتر تولید می‌کند، تا ۷۵٪ نسبت به سنین ۲۰ تا ۲۵ سالگی کاهش می‌یابد.
به علاوه، با پیر شدن مرد، کیفیت اسپرم‌ها نیز کاهش می‌یابد. این شامل کاهش حرکت اسپرم‌ها، افزایش تعداد اسپرم‌های نامناسب شکلی و کم‌کیفیت، کاهش اندازه و شکل طبیعی اسپرم‌ها، و افزایش تعداد اسپرم‌های غیرفعال است.
در مقابل، در سنین جوانی، تعداد اسپرم‌ها و کیفیت آنها بیشتر است. برای مثال، مطالعات نشان داده‌اند که مردانی که در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی هستند، معمولاً بیشترین تعداد اسپرم‌های سالم را تولید می‌کنند.
عوامل زیستی
مصرف سیگار، مواد مخدر، الکل و استفاده از داروهایی مانند: آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدافسردگی می‌تواند به کاهش تعداد و کیفیت اسپرم‌ها منجر شود.
عوامل محیطی
تماس با مواد شیمیایی و تشعشعات مانند رادیو، موجب کاهش تولید اسپرم و کیفیت آنها می‌شود.
عوامل روانشناختی
تنش‌های روانی، اضطراب و استرس می‌توانند عملکرد جنسی و تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار دهند.
تأثیر استرس بر تعداد اسپرم ها
استرس و وضعیت روانی نامطلوب می تواند بر تعداد اسپرم های موجود در منی و کیفیت آنها تأثیر بگذارد. بر اساس یک مطالعه انجام‌شده در دانشگاه کلمبیا، مردانی که درگیر مشکلات روانی مانند افسردگی، استرس و اضطراب بودند، تعداد اسپرم های موجود در منی شان کمتر بود. همچنین، در یک مطالعه دیگر، مشخص شد که مردانی که درگیر شغلی با شرایط فشار زیاد هستند، تعداد اسپرم های موجود در منی شان کمتر بوده است.
بیماری‌های مرتبط با تولید اسپرم
بیماری‌هایی مانند عفونت‌های ادراری، سلول‌های بدخیم و بیماری‌های ایمنی می‌توانند به کاهش تولید اسپرم و کیفیت آنها منجر شوند.
علاوه بر موارد بالا؛ می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:
- التهابات
التهابات مردانه می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد و در نتیجه تعداد اسپرم‌هایی که برای باروری لازم است را کاهش دهد.
- دمای بالا
دمای بالای بدن می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد و در نتیجه تعداد اسپرم‌هایی که برای باروری لازم است را کاهش دهد.
- بیماری‌های خاص
برخی بیماری‌های خاص مثل: بیماری کلیوی و قلبی می‌توانند تعداد اسپرم‌ها را کاهش دهند.
- مصرف مواد مخدر
مصرف مواد مخدر می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد و در نتیجه تعداد اسپرم‌هایی که برای باروری لازم است را کاهش دهد.
- ژنتیک
مشکلات ژنتیکی مانند نقص در کروموزوم‌ها می‌توانند به کاهش تعداد و کیفیت اسپرم‌ها منجر شوند.
تحقیقاتی نشان داده است که ژنتیک می‌تواند بر تعداد اسپرم تولید شده توسط مرد تاثیر بگذارد. برخی از ژن ها می‌توانند باعث کاهش تعداد اسپرم شوند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند تعداد اسپرم را افزایش دهند. عوامل ژنتیکی می‌توانند به دلیل تاثیر بر روی مولفه های مختلف سیستم تولید اسپرم، مانند تنظیم هورمونی، تقسیم و نمو سلول‌های بنیادی، فرایند تکثیر سلولی و غیره، تاثیر بگذارند.
آزمایش تعداد اسپرم
به طور کلی، برای داشتن باروری، پارامترهای مختلفی از جمله تعداد اسپرم، حرکت و شکل اسپرم‌ها باید در حد مطلوبی باشند. با این حال، تعداد اسپرم مهمترین عامل برای بررسی باروری مردان است. برای باروری، باید حداقل ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر نمونه منی وجود داشته باشد. همچنین، حداقل ۴۰-۵۰ میلیون اسپرم در کل نمونه منی باید موجود باشد.
با این حال، تعداد اسپرم تنها یکی از پارامترهای مهم برای بررسی باروری است و این مسئله کاملاً به شرایط فردی بستگی دارد. برای مثال، در برخی موارد، مردان با تعداد اسپرم کمتر از حد مطلوبی هم می‌توانند بارور باشند، در حالی که در موارد دیگر، حتی با تعداد اسپرم بالاتر از حد مطلوبی، باروری مردان تضمین نشده است. بنابراین، برای بررسی باروری، باید پس از بررسی تعداد اسپرم، پارامترهای دیگری نیز مورد بررسی قرار گیرند.
برای بررسی تعداد اسپرم، تست شمارش اسپرم (sperm count test) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست نمونه منی را بررسی می‌کند و تعداد اسپرم‌های موجود در هر میلی‌لیتر نمونه منی را مشخص می‌کند. این تست می‌تواند به عنوان یکی از ابزارهای بررسی باروری مردان به کار گرفته شود.
در نهایت، باید گفت که برای بررسی باروری، باید بهترین روش‌ها و تست‌های ممکن را انجام داد و بهترین درمان را برای هر فرد بر اساس شرایط فردی او انتخاب کرد. اگر شما به هر دلیلی نگرانی در مورد باروری خود دارید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید و تست‌های مورد نیاز را انجام دهید.
آیا راه‌هایی برای افزایش تعداد اسپرم وجود دارد؟
بله، برای افزایش تعداد اسپرم و بهبود کیفیت آنها، روش‌های مختلفی وجود دارد. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنم:
تغذیه سالم
تغذیه سالم و متعادل می‌تواند به بهبود کیفیت اسپرم و افزایش تعداد آنها کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند روی، سلنیوم و ویتامین C، E و B12 بهبود کیفیت اسپرم مردان را افزایش می‌دهد.
مدیریت استرس
کاهش استرس و اضطراب با بهبود شرایط روانی مردان می‌تواند بهبود تولید اسپرم در آنها را به دنبال داشته باشد.
تمرینات ورزشی
ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به بهبود تولید اسپرم و کاهش احتمال ناتوانی جنسی کمک کند. با این حال، توجه داشته باشید که ورزش بیش از حد و فعالیت‌های بدنی سنگین به جای بهبود، ممکن است به کاهش تولید اسپرم منجر شود.
ترک سیگار
سیگاری بودن می‌تواند به کاهش تعداد و کیفیت اسپرم منجر شود. بنابراین، ترک سیگار می‌تواند به بهبود شرایط تولید اسپرم کمک کند.
کاهش مصرف الکل و مواد مخدر
مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند به کاهش تعداد و کیفیت اسپرم منجر شود. بنابراین، کاهش مصرف این مواد می‌تواند بهبود شرایط تولید اسپرم را به دنبال داشته باشد.
مراجعه به پزشک
در صورتی که به هر دلیلی مشکلی در تولید اسپرم دارید، مراجعه به پزشک می‌تواند به شناسایی علت مشکل و درمان آن کمک کند.
به طور کلی، برای بهبود تولید اسپرم و افزایش تعداد آنها، باید به موارد ذکر شده توجه کرده و از روش‌های مناسب برای بهبود شرایط تولید اسپرم استفاده کرد.
آیا مصرف سیگار و الکل تأثیری بر تعداد اسپرم‌ها دارد؟
بله، مصرف سیگار و الکل می‌تواند تأثیرات زیادی بر تعداد اسپرم‌ها داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف سیگار می‌تواند باعث کاهش تعداد و کیفیت اسپرم‌ها شود. در واقع، مردانی که سیگار می‌کنند، معمولاً تعداد اسپرم‌های کمتری را تولید می‌کنند و اسپرم‌هایشان نیز دارای حرکت کمتری هستند.
همچنین، مصرف الکل نیز می‌تواند تأثیرات منفی بر تعداد و کیفیت اسپرم‌ها داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که مردانی که میزان مصرف الکل آنها بیشتر از حد معمول است، معمولاً تعداد اسپرم‌های کمتری را تولید می‌کنند و اسپرم‌هایشان نیز کیفیت پایین‌تری دارند. برای مثال، میزان مصرف الکل بیش از ۵ واحد در هفته می‌تواند باعث کاهش تعداد اسپرم‌ها شود.
در کل، برای حفظ تعداد اسپرم‌های سالم و کیفیت مناسب آنها، باید از مصرف سیگار و الکل خودداری کرد و از روش‌های سالم و سبک زندگی مناسب استفاده کرد. همچنین، برای بررسی تعداد و کیفیت اسپرم‌ها، مردان باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش تعداد اسپرم‌ها را انجام دهند.
جمع بندی
تعداد اسپرم های موجود در منی و کیفیت آنها، به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله وضعیت روانی مرد، استفاده از سیگار، تغذیه نامناسب و کم فعالیتی بدنی. برای افزایش احتمال باروری، مردان می توانند با کاهش استرس، ترک سیگار، تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم به تولید اسپرم های سالم کمک کنند.
همچنین، مراجعه به پزشک برای انجام آزمایش تعداد و کیفیت اسپرم ها و در صورت نیاز به درمان، می تواند به افزایش احتمال باروری کمک کند.
