برای بانوانی که در مورد حوزه تخصصی پزشک زنان آگاهی کافی ندارند ممکن است با مواجهه با برخی بیماری‌ها سردرگم شوند که باید به کدام پزشک مراجعه کرد. مثلا ممکن است با مواجهه با بیماری‌های مربوط به ناحیه مقعد نیز به دکتر زنان مراجعه کنند، در صورتی که تشخیص بیماری‌های مقعدی مربوط به پزشک گوارش است. البته گفتنی است که ابتلا به برخی ویروس‌های ناشی از روابط جنسی محافظت نشده، مثل اچ پی وی که به ناحیه مقعد نیز سرایت می‌کند برای بانوان مبتلا پزشک زنان می‌تواند تشخیص قطعی دهد.
پزشک زنان کیست؟
در پاسخ به این سوال که پزشک زنان کیست، باید گفت پزشک زنان پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری‌های مربوط به اندام‌های زنانه مثل دستگاه تناسلی و پستان‌ها تخصص دارد.
برخلاف باور عموم تنها تخصص دکتر زنان درمان ناباروری یا مشاوره بارداری نیست. در این خصوص و به موجب بی‌اطلاعی برخی بانوان از حوزه تخصصی پزشکان زنان بر آن شدیم تا با بررسی انواع بیماری های زنان این آگهی را ایجاد کنیم که بانوان بدانند در صورت مواجه با کدام بیماری‌ها می‌توانند به متخصص زنان مراجعه کنند.
انواع بیماری‌هایی که نیازمند تشخیص و درمان توسط پزشک زنان است
در ادامه به انواع بیماری های زنان اشاره خواهیم که نیازمند بررسی و تشخیص متخصص زنان است:
1. اندومتریوز
اندومتریوز اختلالی است که رحم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که بافت پوشاننده رحم( بافت آندومتر) در خارج از رحم مانند تخمدان‌ها، ناحیه لگن، روی روده و غیره رشد می‌کند. تغییرات هورمونی مربوط به چرخه قاعدگی باعث می‌شود این بافت‌های غیرطبیعی ملتهب شده و باعث درد شوند. در واقع زمانی که شما پریود می‌شوید، پوشش داخلی رحم هر ماه به داخل رحم می‌ریزند، اما در صورت ابتلا به اندومتریوز از آنجایی که فضایی برای ریختن دیواره وجود ندارد، منجر به تجمع بافت در ناحیه لگن می‌شود. این بافت در ناحیه لگن گیر می‌کند و باعث بروز علائم زیر خواهد شد:
- دوره‌های پریود بسیار دردناک
- تحریک پذیری بالا
- ناباروری
- تشکیل اسکار
این بافت‌ها همچنین می‌توانند باعث شوند اندام‌های ناحیه لگن به هم بچسبند، اکثر زنان هیچ علامتی از اندومتریوز ندارند، اما با آزمایشاتی مانند سونوگرافی، لاپاراسکوپی این بیماری قابل تشخیص است.
2. دیسپلازی دهانه رحم
دیسپلازی دهانه رحم، رشد غیرطبیعی سلول‌ها در داخل و اطراف دهانه رحم است. اگرچه این بیماری به معنای ابتلای فرد به سرطان نیست، اما اگر درمان نشود، می‌تواند به سرطان تبدیل شود. دیسپلازی دهانه رحم از طریق رابطه جنسی منتقل و توسط ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شود. این اختلال در دستگاه تناسلی هیچ علامتی را نشان نمی‌دهد و تنها با آزمایش پاپ اسمیر قابل تایید است. دیسپلازی دهانه رحم از خفیف، متوسط و شدید متغیر است که نوع خفیف آن می‌تواند خود به خود ناپدید شود، در حالی که دیسپلازی متوسط و شدید نیاز به مراجعه فوری به پزشک زنان دارد. این بیماری را می‌توان آن را با الکتروکوتریزاسیون، جراحی لیزر، بیوپسی مخروطی، کرایوسرجری و LEEP درمان کرد.
3. فیبروم رحم
تشخیص و درمان فیبرم‌ها نیز در حیطه تخصص پزشک زنان است. فیبروم‌های رحمی تومورهایی هستند که از بافت‌ها و سلول‌های ماهیچه‌ای تشکیل شده‌اند که در داخل و اطراف دیواره رحم رشد می‌کنند. فیبروم‌های رحمی در بیشتر مواقع خوش خیم هستند. علت این تومور هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که بیشتر زنانی را که اضافه وزن دارند، هدف قرار می‌دهند. اکثر زنان هیچ علامت یا نشانه ای از فیبروم رحم ندارند، با این حال، زمانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، از قاعدگی‌های بسیار دردناک و سنگین همراه با نفخ در ناحیه شکم، رابطه جنسی دردناک، تکرر ادرار، درد در ناحیه کمر و سایر مشکلات باروری مانند سقط جنین، ناباروری و غیره رنج می‌برند.
4. اختلالات قاعدگی
اختلالات مربوط به چرخه قاعدگی در اکثر اوقات ناشی از عدم تعادل هورمونی همراه با اختلالات مربوط به لخته شدن خون، سرطان، کیست تخمدان، فیبروم رحم، ژنتیک و بیماری‌های مقاربتی است. این اختلالات بر اساس سابقه پزشکی بیمار، علائم و آزمایشاتی مانند تست پاپ، آزمایشات هورمونی و خون و غیره تشخیص داده می‌شوند. اکثر اختلالات قاعدگی را می‌توان با کمک جراحی، داروها و تغییر رژیم غذایی درمان کرد. برخی از اختلالات بسیار شایع مرتبط با چرخه قاعدگی عبارتند از:
- عدم قاعدگی یا آمنوره
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
- فیبروم ها
- طولانی و شدید شدن خونریزی قاعدگی
- نداشتن قاعدگی یا شدن آن
- اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)
5. سرطان زنان
سرطان زنان به معنای هر نوع سرطانی است که در اندام‌های تناسلی یک زن ظاهر می‌شود. برخی از انواع شایع ترین سرطان های زنانه عبارتند از:
- سرطان تخمدان
- سرطان دهانه رحم
- سرطان ولو
- سرطان رحم
- سرطان واژن
6. افتادگی کف لگن
افتادگی کف لگن زمانی اتفاق می‌افتد که اندام‌های مختلف واقع در ناحیه کف لگن مانند مثانه، راست روده، واژن، رحم، مجرای ادرار به دلیل کشیدگی و ضعف عضلات کف لگن که از این اندام‌ها حمایت می‌کنند، به پایین کشیده شود. افتادگی کف لگن بیشتر در زنانی که زایمان کرده‌اند یا در زنانی که برخی جراحی‌ها انجام داده‌اند دیده می‌شود. این بیماری سه مرحله دارد، اما افتادگی خفیف کف لگن با تغییر رژیم غذایی، ورزش و غیره قابل درمان است، افتادگی متوسط کف لگن با کمک پساری که اندام‌ها را در موقعیت خود نگه می‌دارد، درمان می‌شود و در نهایت افتادگی کف لگن شدید با کمک جراحی درمان می‌شود.
7. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) زمانی اتفاق می‌افتد که غدد فوق کلیوی در بدن زن یا تخمدان‌ها مقادیر بیشتری از هورمون مردانه را نسبت به مقدار طبیعی تولید می‌کنند. همچنین این بیماری یکی از نگرانی‌های رایج برای باروری در زنان است، چراکه کیست‌های پر از مایع روی تخمدان‌ها تشکیل می‌شود. زنانی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) مبتلا می‌شوند بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات قلبی و دیابت هستند. به خاطر داشته باشید که اگر اضافه وزن دارید، احتمال ابتلا به PCOS بیشتر است.
8. بیماری‌های مقاربتی (STD)
بیماری‌های مقاربتی عفونت‌هایی هستند که می‌توانند با داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با فرد آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. این بیماری‌ها عمدتاً توسط عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و غیره ایجاد می‌شوند.
اگر یک زن مبتلا به STD باردار شود، می‌تواند باعث مشکلات سلامتی جدی برای کودک او شود. بیماری‌های مقاربتی ناشی از باکتری‌ها را می‌توان با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد، اما بیماری‌هایی که توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، درمان ندارند. با این حال، می‌توان آنها را با کمک داروها مدیریت کرد. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، مهم است که رابطه جنسی ایمن داشته باشید و استفاده از کاندوم فعالیت‌های جنسی را فراموش نکنید.
9. یائسگی
تمام زن در مقطعی از زندگی خود یائسه می‌شود. که با فقدان پریود مشخص می‌شود، به این معنی که دیگر نمی‌تواند بچه‌دار شود. اگرچه یائسگی یک بیماری نیست، اما گاهی اوقات ممکن است برای زنان مشکلاتی را ایجاد کند. بنابراین برای برطرف کردن این مشکلات نیاز به مراجعه به پزشک زنان خواهد بود.
یادداشت پایانی
در این مقاله بیماری‌هایی که به برای تشخیص و درمان نیازمند به بررسی پزشک زنان است را بررسی کردیم، با این حال ممکن است بیماری‌های دیگر هرچند نادر نیز وجود داشته باشد که نیازمند به ارزیابی متخصصین زنان باشد. اندام تناسلی زنان و پستان‌ها نیاز به مراقبت‌های سالیانه و گاها ماهیانه دارند تا در صورت بروز بیماری بتوان به سرعت از شدت یافتن آنها جلوگیری کرد.
