لکه‌های سفید روی پوست می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله ویتیلیگو، تینئا ورسیکالر، اگزما و حتی لکه‌های پیری ایجاد شوند. در حالی که هیچ درمان قطعی برای لکه‌های سفید وجود ندارد، اما گاهی اوقات استفاده از پماد برای درمان لکه‌های سفید پوست می‌تواند بخش موثری از درمان برای برخی از انواع این لکه‌ها باشد. در صورتی که از لکه های سفید رو پوست خود رنج میبرید، توصیه می‌کنیم به یک متخصص در محل زندگی خود مراجعه کنید. مثلا این لیست بهترین دکترهای بیماری های پوستی و درماتولوژی اسلامشهر است و با کلیک روی آن، می‌توانید از متخصصان درمان لکه سفید پوستی نوبت بگیرید.
علت ایجاد لکه های سفید روی پوست چیست؟
لکه های سفید روی پوست، غالبا به‌دلیل کمبود یا نبود ملانین پدید می‌آیند. اما برای تشخیص دقیق‌تر علل ایجاد این مشکل، معاینه فیزیکی به‌منظور مشاهده اندازه، شکل و محل لکه‌ها، نمونه‌برداری و آزمایش خون انجام می‌شود. برخی از بیماری‌ها مانند لکودرما، سیفلیس، آلبینیسم و لوپوس می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های سفید روی پوست شوند. درمان این لکه‌ها به درمان بیماری زمینه‌ای بستگی دارد. گفتنی است که صرفا بیماریهای دیگر باعث بروز این لکه‌ها نمی‌شوند بلکه گاهی اوقات بروز این لکه‌ها ناشی از کمبود ویتامین است که با استفاده از مکمل‌ها و یا تغییر در رژیم غذایی، آنها هم محو می‌شوند.
موارد زیر از شایع‌ترین علت ایجاد این لکه‌ها محسوب می‌شوند:
پیسی یا برص
این بیماری خودایمنی باعث می‌شود که سلولهای تولید کننده ملانین(رنگدانه پوست) از بین بروند.
ویتیلیگو نوعی بیماری خودایمنی است که با حمله سیستم ایمنی بدن به سلولهای تولیدکننده ملانین و تخریب ملانوسیت‌ها و کاهش تولید ملانین رخ می‌دهد. محیط‌های استرس‌زا، سوختگی‌های شدید و تماس با مواد شیمیایی سبب تحریک و ایجاد پیسی خواهد شد. لکه‌های پیسی معمولاً به رنگ سفید یا صورتی روشن هستند و می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند. ویتیلیگو هیچ درمانی ندارد، اما روش‌های درمانی مختلفی برای کمک به مدیریت این بیماری و بازگرداندن رنگ به پوست وجود دارد.
تینه‌آ ورسیکالر
قارچ‌نگین یا تینه‌آ ورسیکالر یا پیتریازیس ورسیکالر، نوعی عفونت است که سبب پدیدآمدن لکه های سفید قارچی روی پوست می‌شود و با داروهای ضد قارچ موضعی یا خوراکی قابل درمان است.
این لکه‌ها که به عنوان تینه‌آ versicolor نیز شناخته می‌شوند، توسط قارچی ایجاد می‌شوند که روی پوست زندگی می‌کند. لکه‌های قارچی معمولاً به رنگ سفید یا قهوه‌ای روشن هستند و ممکن است پوسته پوسته شوند یا خارش داشته باشند. این لکه‌ها معمولاً روی تنه، پشت و بازوها ظاهر می‌شوند. پماد برای درمان لکه‌های سفید پوست در این نوع لکه‌ها جواب‌دهی خوبی دارد. در درمان لکه‌های سفید قارچی روی پوست، بهترین روش درمانی به عوامل مختلفی مانند شدت و وسعت لکه‌ها، سن فرد، سلامت کلی و ترجیحات شخصی او بستگی دارد.
لکه‌های اگزمایی
اگزما(درماتیت آتوپیک) یک بیماری التهابی پوستی است که می‌تواند باعث ایجاد خشکی، قرمزی، خارش و لکه‌های سفید روی پوست شود. لکه‌های اگزمایی معمولاً در کودکان ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند در بزرگسالان نیز رخ دهند. درمان اگزما شامل استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، داروهای ضدالتهاب موضعی و در برخی موارد داروهای خوراکی است.
هیپوملانوز
به تغییر رنگدانه‌های پوست بر اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب، استفاده از داروهای ضد تشنج و قلب، ناراحتی‌های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس، عفونت‌های قارچی، کمبود ویتامین و مشکلات هورمونی هیپوملانوز گفته می‌شود.
لکه‌های سفید ناشی از داروها
برخی از داروها می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های سفید روی پوست شوند. این لکه‌ها معمولاً پس از قطع مصرف دارو از بین می‌روند.
لکه‌های سفید ناشی از بیماریهای دیگر
پماد برای درمان لکه‌های سفید پوست و رفع کمبود ویتامین در اکثر اوقات این لکه‌ها را برطرف می‌کنند.
درمان لکه های سفید روی پوست چگونه است؟
در درمان لکه‌های سفید قارچی روی پوست حتما باید روند درمان به خوبی سپری شود تا به مرور بهبودی حاصل شود. یعنی اگر از پماد برای قارچ پوستی سفید استفاده کنید حتما به صورت منظم و طبق تجویز پزشک استفاده کنید تا به نتیجه مطلوب برسید. پماد برای درمان لکه‌های سفید پوست رایج‌ترین نوع درمان است. روش‌های مختلف درمانی برای درمان لکه های سفید روی پوست وجود توسعه یافته‌اند که از جمله آنها می‌توان به کرم‌های موضعی، شامپوها و درمان‌های تخصصی مانند لیزر اشاره کرد. انتخاب روش درمان به سن بیمار، نوع و شدت لکه پوستی و نحوه واکنش نسبت به درمان‌های قبلی بستگی دارد. روش‌های زیر از مهم‌ترین متدهای درمانی این اختلال پوستی هستند:
کرم و پمادها
پمادها از انواع راه‌های درمان لکه های سفید روی پوست محسوب می‌شوند. مهم‌ترین نکته در استفاده از پمادها این است که ابتدا ناحیه مورد نظر را به‌خوبی با آب ولرم بشویید و خشک کنید، سپس از پماد مورد نظر در محل استفاده کنید. معمولا پزشکان از پمادها یا کرم‌های زیر برای درمان لکه‌های سفید پوستی کمک می‌گیرند.
کورتیکواستروئیدها
کرتیکو استروئیدها نوعی از داروها هستند که در تنظیم فرآیندهای بدن همچون ایمنی، التهاب و متابولیسم نقش دارند. این دارو بسته به ناحیه مورد استفاده در شکل‌های مختلف پماد، اسپری، قطره و قرص تولید می‌شود. اما برای درمان موضعی لکه های سفید روی پوست از پماد آن استفاده می‌شود. کورتیکواستروئیدها با کاهش تخریب ملانوسیت‌ها و سرکوب سیستم ایمنی به درمان ویتیلیگو کمک می‌کنند.
کالسی‌پوتریول‌ها
کلسیم‌پوتریول یا کالسی‌پوتریول‌ها، گونه‌ای دیگر از داروها هستند که در درمان برخی بیماریهای پوستی، به‌ویژه بیماری‌هایی با افزایش تولید سلولهای پوستی و التهاب، کاربرد دارند. آنها با تقلید از عملکرد ویتامین D در بدن، فعالیت سلولهای پوست را تنظیم و به کاهش التهاب، قرمزی و ورم کمک می‌کنند. کالسی‌پوتریول‌ها با کاهش سرعت تقسیم سلولی، از ضخیم شدن بیش از حد پوست جلوگیری خواهند کرد و موجب یکنواختی رنگ پوست خواهند شد. از این کرم می‌توان برای درمان لکه‌های سفید، پسوریازیس و ویتیلیگو کمک گرفت.
تاکرولیموس‌ها و پیمکرولیموس‌ها
تاکرولیموس‌ها و پیمکرولیموس‌ها داروهای مهمی هستند که به درمان بسیاری از بیماریهای پوستی، به‌ویژه آنهایی که با التهاب و خارش همراه هستند، کمک می‌کنند. تاکرولیموس و پیمکرولیموس با مهار آنزیمی به نام کلسینورین که مسئول ایجاد التهاب در پوست است، موجب بهبود وضعیت خواهند شد. در نتیجه مهار این آنزیم، سیستم ایمنی کمتر در معرض تحریک قرار می‌گیرد. بنابراین خارش و قرمزی پوست کاهش می‌یابد و روند ترمیم پوست سرعت بخشیده می‌شود. این دو دسته از داروها برای درمان اگزمای کودکان و بزرگسالان، پسوریازیس و ویتیلیگو موثر هستند.
پماد ضد قارچ
پمادهای ضد قارچ نوع دیگری از پمادها هستند که به درمان لکه های سفید روی پوست کمک می‌کنند. عفونت‌های قارچی معمولا با ایجاد لکه‌های قرمز، خارش، تاول و پوسته‌پوسته شدن همراهند. پمادهای ضد قارچ با مکانیسم خود به درمان لکه های سفید قارچی روی پوست کمک می‌کنند. در این فرآیند، ابتدا رشد قارچ‌ها متوقف می‌شود، تخریب غشای سلولی قارچ‌ها صورت می‌گیرد و یا مصرف داروها با تداخل در تولید پروتئین‌های ضروری برای قارچ‌ها، از رشد آنها جلوگیری به عمل خواهد آمد. اصلی‌ترین ماده تشکیل‌دهنده این پماد برای قارچ پوستی سفید، کتوکونازول است که به ازبین‌بردن لکه‌های روشن کمک می‌کند.
رایج‌ترین داروهای ضدقارچ موضعی عبارتند از: کلوتریمازول، بافنازول، تینئازول. این انواع پماد برای قارچ پوستی سفید مفید بوده و تا حد زیادی در پیشرفت این لکه‌ها و حتی در درمان موثر هستند. البته این پمادها به صورت محلول موضعی هم در داروخانه‌ها موجودند. در موارد شدیدتر تینئا ورسیکالر، ممکن است داروهای ضد قارچ خوراکی مانند گریزئوفول‌وین یا ایتراکونازول تجویز شود. اگر لکه‌های سفید قارچی روی پوست سر شما وجود داشته باشد، ممکن است شامپوهای ضد قارچ مانند سلنیوم سولفید یا کتوکونازول تجویز شود.
شامپوها
شامپوهای ضد قارچ با مکانیسم خود به توقف رشد قارچ‌ها، کاهش التهاب و تخریب دیواره سلولی قارچ کمک می‌کنند. همانطور که در پاراگراف بالا اشاره کردیم، رایج‌ترین ماده مورد استفاده در شامپو ضد قارچ، کتوکونازول است که نقشی مهمی در درمان لکه‌های روی پوست سر موثر بازی خواهد کرد.
کرم‌های مرطوب‌کننده
مرطوب‌کننده‌ها به‌طور مستقیم به ازبین‌رفتن لکه‌های سفید کمک نمی‌کنند، بلکه با خاصیت آبرسانی، موجب حفظ رطوبت پوست، کاهش خشکی و تحریک آن خواهند شد تا محیطی مناسب برای ترمیم و بازسازی سلولهای پوست ایجاد کنند. از جمله مرطوب‌کننده‌های موجود در بازار برای رفع لکه‌های سفید پوستی می‌توان به مرطوب‌کننده‌هایی با ترکیبات طبیعی مانند آلوئه‌ورا، روغن شی باتر، ویتامین E و گلیسیرین اشاره کرد.
درمان‌های تخصصی‌تر
درصورتی‌که هیچ‌یک از درمان‌های بالا موثر نبود، پزشک باتوجه‌به شدت مشکل پوستی، سن بیمار و دیگر عوامل به تجویز دیگر درمان‌های تخصصی اقدام خواهد کرد. فتوتراپی یکی از این شیوه‌ها است. در این روش، بیمار نوعی داروی حساس به نور را به صورت خوراکی یا موضعی مصرف می‌کند و سپس در معرض نور ماوراء بنفش A قرار می‌گیرد تا فرآیند تولید ملانین آغاز شود.
دومین درمان تخصصی‌تر لکه‌های پوستی هم هم لیزردرمانی است. انواع مختلفی از لیزر برای درمان پیسی وجود دارد. لیزر اگزایمر یکی از این نوع لیزرها است که به‌طور مستقیم روی لکه‌های سفید تابیده می‌شود و در تحریک تولید ملانین اثرگذار خواهد بود.
درمان‌های سیستمیک
استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یکی دیگر از راه‌های درمان لکه های سفید روی پوست محسوب می‌شود. داروهایی مانند سیکلوسپورین یا آزالوپرین با سرکوب سیستم ایمنی و کاهش فعالیت خودایمنی، سبب نابودی ملانوسیت‌ها می‌شوند.
درمان‌های جراحی
در حال حاضر، دو روش برای جراحی درمان لکه های سفید روی پوست وجود دارد که پیوند پوست و میکروگرافت از جمله آنها است. در جراحی پیوند پوست، قسمت سالمی از پوست بدن به قسمت‌های مبتلا به پیسی پیوند زده می‌شود. در جراحی میکروگرافت هم قطعات کوچکی از پوست حاوی ملانوسیت از قسمت سالم بدن به ناحیه‌های مبتلا به پیسی پیوند می‌خورد.
درمان‌های نوین
با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های پیشرفته دیگری برای درمان این لکه‌ها به‌وجود آمده‌اند که سلول‌درمانی و PRP از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شوند. در سلول‌درمانی، سلولهای بنیادی یا ملانوسیت‌های کشت شده به پوست پیوند خواهند خورد تا تحریک تولید ملانین را تحریک کنند. در درمان پی‌آرپی هم تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به پوست انجام می‌شود که ترمیم پوست و تحریک رشد سلولهای جدید را به‌دنبال دارد.
چگونه از ایجاد لکه های سفید روی پوست پیشگیری کنیم؟
همیشه پیشگیری، بهترین راه درمان به شمار می‌آید. موارد زیر از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از ایجاد لکه‌های سفید پوستی هستند:
- از پوستتان در برابر آفتاب محافظت کنید: کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا، حتی در روزهای ابری را فراموش نکنید و از پوشیدن لباس‌های آستین‌بلند و استفاده از کلاه و عینک غافل نشوید.
- از پوستتان مراقبت کنید: با استفاده از مرطوب‌کننده‌های متناسب با نوع پوستتان، برخورداری از تغذیه سالم، مدیریت استرس جهت تحت‌تاثیر قرار دادن سیستم ایمنی و پرهیز از مصرف زیاد لوازم آرایشی و مواد شوینده از احتمال بروز آسیب‌های پوستی جلوگیری به عمل آورید.
- بیماریهای زمینه‌ای‌تان را درمان کنید: اگر به بیماریهای خودایمنی مبتلا هستید و یا عفونت پوستی دارید، اقدام به درمان آن کنید تا بستر برای ایجاد لکه‌های سفید پوستی تحریک نشود.
- به پزشک مراجعه کنید: با مشاهده اولین لکه‌های سفید پوستی، فورا به پزشک مراجعه تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر سابقه خانوادگی بیماریهای پوستی مانند پیسی یا اگزما دارید؛
اگر سیستم ایمنی ضعیف شده‌ای دارید؛
اگر به تازگی از یک بیماری یا عفونت بهبود یافته‌اید؛
اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید که می‌توانند عوارض جانبی پوستی ایجاد کنند؛
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در مورد لکه‌های سفید روی پوست خود، باید به پزشک مراجعه کنید:
اگر لکه‌ها به طور ناگهانی ظاهر شده‌اند یا به سرعت در حال گسترش هستند.
اگر لکه‌ها دردناک، خارش‌دار یا ملتهب هستند.
اگر لکه‌ها همراه با علائم دیگری مانند تب، خستگی یا کاهش وزن هستند.
اگر لکه‌ها در اطراف دهان، چشم یا اندام تناسلی شما ظاهر شده‌اند.
اگر باردار هستید یا شیرده هستید.
هیچ‌گاه خودسرانه از پماد برای درمان لکه‌های سفید پوست استفاده نکنید؛ همیشه باید به پزشک مراجعه کنید. متخصص بیماریهای پوستی می‌تواند علت لکه‌ها را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. معاینه زودهنگام می‌تواند به تشخیص و درمان سریع‌تر لکه‌های سفید روی پوست شما کمک کند. این امر می‌تواند به کاهش خطر عوارض و بهبود ظاهر کلی پوست شما کمک کند.
سخن آخر
لکه های سفید روی پوست، غالبا به‌دلیل کمبود یا نبود ملانین به‌وجود می‌آیند، اما قابل درمان هستند. امروزه روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد که پمادها، شامپوهای ضد قارچ، کرم‌های مرطوب‌کننده، فتوتراپی، لیزردرمانی، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، پیوند پوست، میکروگرافت، سلول‌درمانی و PRP از جمله آنها به شمار می‌آیند. در این مطلب شما را با علت ایجاد لکه‌های سفید پوستی، روش درمان و نکات پیشگیری آشنا کردیم. امیدواریم که از مطالعه این مطلب لذت برده باشید و با رعایت نکات پیشگیری، پوستی سالم را برای خودتان ایجاد کنید.
