درصورتی که شواهد نشان می‌دهد در حدود یک سوم موارد، علت ناباروری به خاطر وجود مشکلات مردانه است. یعنی به طور میانگین از هر ۳ زوج نابارور، یکی از آن‌ها به دلیل وجود مشکلات در آقا است که موفق به بارداری نمی‌شوند. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی می‌توان پس از انجام آزمایشات، علت ناباروری را در اکثر موارد تشخیص داد و به دنبال درمان برای آن بود. در ادامه این مطلب در مورد علائم ناباروری، علت ایجاد ناباروری و درمان ناباروری مردان صحبت خواهیم کرد.
علائم ناباروری در مردان
علامت اصلی ناباروری چه در مردان و چه در زنان، ناتوانی در بچه‌دار شدن بعد از یک سال اقدام به بارداری است. ناباروری در مردان با هیچ علامت یا نشانه‌ی واضحی همراه نیست و به صورت کلی می‌توان گفت کیفیت مایع منی، تنها معیار تعیین کننده میزان باروری یک مرد است.
با این حال در برخی موارد یک مشکل زمینه‌ای مانند اختلالات ارثی، عدم تعادل هورمونی، واریکوسل یا شرایطی که عبور اسپرم را مسدود می‌کند، ممکن است علائم و نشانه‌هایی را ایجاد کند. علائم و نشانه‌هایی که ممکن است یک زنگ خطر برای وجود مشکل در باروری مردان باشد، عبارتند از:
- مشکلات عملکرد جنسی به عنوان مثال مشکل در انزال یا حجم کم مایع منی، کاهش میل جنسی یا مشکل در ایجاد یا حفظ نعوظ؛
- درد، تورم یا وجود توده در ناحیه بیضه؛
- رشد غیرطبیعی سینه‌ها؛
- کاهش موی صورت و بدن.
البته وجود این اختلالات لزوماً به معنای اثبات قطعی ناباروری در مرد نبوده و ممکن است دلایل دیگری هم باعث ناباروری مردان شود.
تشخیص ناباوری در مردان
برای تشخیص ناباروری در مردان، پزشک اقدامات و آزمایشات زیر را انجام می‌دهد:
- آنالیز اسپرم؛
- سونوگرافی؛
- نمونه برداری از بیضه؛
- آزمایش خون؛
- آزمایش ژنتیک.
علت ناباروری مردان
به صورت کلی می‌توان گفت هر عاملی که تولید و کیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد، می‌تواند سبب ناباروری در مردان شود. از جمله علل ایجاد کننده ناباروری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
واریکوسل
واریکوسل شایع‌ترین علت ناباروری مردان می‌باشد. در پاسخ به این سوال که واریکوسل چیست می‌توان گفت واریکوسل همان تورم عروق خونی بیضه‌ها است که می‌تواند بر کیفیت اسپرم‌ها تاثیر منفی بگذارد. اگرچه نحوه دقیق تاثیر واریکوسل بر باروری هنوز شناخته شده نیست اما به نظر می‌رسد واریکوسل از طریق افزایش درجه حرارت بیضه‌ها منجر به کاهش کیفیت اسپرم‌ها و به دنبال آن ناباروری می‌گردد.
عفونت‌ها
برخی از عفونت‌ها مثل عفونت بیضه، التهاب مجرای اسپرم‌بر و برخی از عفونت‌های منتقل شونده از راه جنسی می‌توانند در روند تولید اسپرم اختلال ایجاد کنند.
-
انزال عقب گرد
اگر مایع منی به جای خروج از آلت تناسلی وارد مثانه شود، به آن انزال رتروگراد یا عقب‌گرد گفته می‌شود. در چنین حالتی اسپرمی در مایع منی نیست که بتواند تخمک را بارور کند.
وجود آنتی بادی‌های ضد اسپرم
آنتی بادی‌های ضد اسپرم، آنتی‌بادی‌هایی هستند که اسپرم‌ها را از بین می‌برند. این آنتی بادی‌ها، سلول‌های ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم را به عنوان مهاجم شناسایی کرده و آن را از بین می‌برند.
تومورها
تومورهای سرطانی و غیر سرطانی می‌توانند به طور مستقیم از طریق غدد آزاد کننده هورمون‌های مردانه مانند غده هیپوفیز و یا به دلایل نامشخص، اندام‌های تولید مثل مردان را تحت تاثیر قرار دهند. گاهی انجام شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز می‌تواند قدرت باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
عدم خروج بیضه از شکم
گاهی در دوران جنینی یکی از بیضه‌ها یا هر دوی آن از شکم به داخل کیسه بیضه نزول نمی‌کند. عدم نزول بیضه می تواند باعث ایجاد ناباروری مردان گردد.
عدم تعادل هورمونی
عد تعادل هورمونی فقط مختص زنان نیست، گاهی اختلالات هورمونی در مردان نیز اتفاق می‌افتد و این اختلالات هورمونی می‌تواند باعث ناباروری در مردان شود.
وجود نقص در لوله‌های منتقل کننده اسپرم
اگر لوله‌های انتقال دهنده اسپرم به دلایل متعدد از جمله جراحی، عفونت، ضربه و… مسدود شوند، اسپرم‌ها نمی‌توانند وارد مایع منی شوند، و ناباروری اتفاق می‌افتد.
اختلالات کروموزومی
اختلالات ارثی همچون بیماری کلاین فلتر یا مشکلات کروموزومی می‌توانند در مردان ناباروری ایجاد کنند.
مشکلات جنسی
اختلال نعوظ، انزال زودرس، رابطه جنسی دردناک، ناهنجاری‌های آناتومیکی از جمله هیپوسپادیاس یا مشکلات روحی می‌توانند باعث ایجاد مشکلات جنسی و ناباروری شوند.
استفاده از بعضی داروها
استفاده طولانی مدت از داروهایی مثل داروهای هورمونی و شیمی درمانی می‌تواند روند تولید اسپرم را مختل کند و باعث ناباروری مردان شوند.
سابقه جراحی
انجام برخی جراحی ها مانند وازکتومی، جراحی فتق و پروستات می تواند از تولید اسپرم و یا انزال جلوگیری کند.
گاهی اوقات شیوه زندگی و عادات فردی هم می‌تواند بر وضعیت باروری تاثیر بگذارد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض گرما، تماس با فلزات سنگین و مواد شیمیایی، مصرف سیگار و الکل، اضافه وزن، نشستن طولانی مدت، پوشیدن لباس‌های تنگ و یا قرار دادن لپ تاپ بر روی پا نمونه‌هایی از عادات غلطی است که در طولانی مدت بر وضعیت اسپرم‌ها تاثیر منفی می‌گذارد.
ناباروری مردان در مرکز مام
روش مداوای ناباروری مردان بسته به علت ایجاد کننده آن متفاوت است. حتی اگر علت دقیق ناباروری هم مشخص نباشد، پزشک می‌تواند از روش‌های درمانی دارویی، جراحی یا روش‌های کمک باروری جهت درمان ناباروی مردان استفاده کند.
روش‌های مداوای ناباوری مردان در مرکز مام شامل موارد زیر می‌باشند:
- دارو درمانی.
- عمل جراحی.
- کمک گرفتن از روش‌های کمک باروری مثل IVF و یا IUI.
اگر ناباروری به دلیل عدم تعادل یک نوع هورمون خاص ایجاد شده باشد، پزشک برای درمان و جایگزینی آن، استفاده از هورمون یا دارو را تجویز می‌کند. در صورتی که ابتلا به عفونت مقصر ناباروری باشد، تجویز آنتی‌بیوتیک می‌تواند کمک‌کننده باشد، البته حتی در صورت درمان عفونت هم همیشه احتمال بازگشت قدرت باروری وجود ندارد.
ناتوانی جنسی، خود ممکن است یکی از علل ناباروری مردان باشد. مشاوره، آموزش‌های رفتاری و مصرف داروهای مناسب، به بهبود روابط جنسی و درمان مشکلات مربوط به ناتوانی جنسی مانند اختلال نعوظ یا انزال زودرس کمک کرده و باعث بهبود قدرت باروری خواهد شد.
بسیاری از مشکلات مربوط به ناباروری مردان با روش‌های مختلف جراحی قابل درمان هستند. برای مثال واریکوسل یا انسداد مجاری از مواردی هستند که اغلب با جراحی اصلاح می‌شوند. گاهی اوقات هم ممکن است علیرغم درمان‌های مناسب همچنان کیفیت اسپرم به حدی نرسد که شانس بارداری طبیعی وجود داشته باشد. در چنین وضعیتی از درمان‌های کمک باروری مثل آی وی اف یا آی یو آی کمک گرفته می‌شود.
کلام آخر
به لطف پیشرفت‌های علم پزشکی در اکثر موارد مشکلات مربوط به ناباروری مردان قابل درمان است. کلیه خدمات مربوط به درمان ناباروری مردان اعم از انجام آزمایش اسپرموگرام، جراحی واریکوسل، استخراج اسپرم به روش‌های مختلف و یا فریز اسپرم، در مرکز مام ارائه می‌گردد. جهت مراجعه حضوری و با تماس با مرکز با شماره ۴۲۵۰۰-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.
